कोविड -19 च्या उपचारांसाठी ऑक्सफोर्ड-अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका यांनी विकसित केलेल्या लसच्या तिसर्‍या आणि अंतिम टप्प्यातील चाचणीला आता सुरवात होणार आहे. यासाठी तिसर्‍या टप्प्यातील देशभरातील पाच ठिकाणी तयारी पूर्ण झाली आहे. बायोटेक्नॉलॉजी विभाग (डीबीटी) च्या सचिव रेणू स्वरूप यांनी सोमवारी ही माहिती दिली.
स्वरूप म्हणाले की, ही एक महत्वाची पायरी आहे, कारण भारतीयांना लस देण्यापूर्वी देशात डेटा उपलब्ध असणे आवश्यक आहे. ऑक्सफोर्ड आणि त्याचा साथीदार अ‍ॅस्ट्रॅजेनेका या लसच्या यशानंतर जगातील सर्वात मोठी लस उत्पादक ‘द सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया’ (सीआयआय) ची निर्मिती करण्यासाठी निवडली आहे.
डीबीटीची कोरोनाच्या लसमध्ये मोठी भूमिका आहे. लसीची चाचणी घेण्यापासून ती कुठे घेयची याचा निर्णय आणि आढावा डीबीटीमार्फत घेतला जातो. पहिल्या दोन चाचण्यांचे परीक्षण समोर आल्यानंतर डीबीटीने तिसऱ्या चाचणीला परवानगी दिली आहे. या चाचणीच्या परीक्षणासाठी डीबीटीने पाच स्थळांची निवड केली आहे.
पुण्यातील सीरमने संभाव्य लसींच्या मानवी क्लिनिकल चाचण्यांचा दुसरा आणि तिसरा टप्पा आयोजित करण्यासाठी भारतीय औषध नियामकांकडून परवानगी मागितली आहे. डीबीटी सेक्रेटरी म्हणाले, ‘डीबीटी प्रत्येक उत्पादकाबरोबर काम करत आहे आणि सीरम इन्स्टिट्यूट तिसरी चाचणी महत्वाची आहे, कारण जर ही लस यशस्वी झाली आणि ती लोकांना दिली गेली तर आपल्याकडे देशातील आकडेवारी उपलब्ध हवी.
एप्रिल आणि मे मध्ये 1,077 निरोगी आणि 18-55 वर्षांच्या मुलांना लसीचा पहिला डोस देण्यात आला. त्याचे निकाल लॅन्सेट मेडिकल जर्नलमध्ये छापले गेले. परिणामांनुसार लसीमुळे रुग्णाच्या शरीरात मजबूत अँटीबॉडीज तयार होतात आणि 56 दिवसांत टी-पेशी रोगप्रतिकारक प्रतिक्रियाही देतात.
मानवी चाचणीच्या पहिल्या टप्प्यात, लसची सुरक्षितता पाहण्यास कमी लोकांना डोस देण्यात आले. दुसर्‍या टप्प्यात शेकडो लोकांवर या लसीची चाचणी घेण्यात आली, ज्यात मुले आणि वृद्धही होते. तिसर्‍या टप्प्यात हजारो लोकांना ही लस दिली जाईल.
दरम्यान भारतातील दोन देशी लस मानवी चाचण्यांच्या पहिल्या टप्प्यात आल्या आहेत. या दोन कंपन्या झयडस कॅडिया आणि भारत बायोटेक आहेत.